Reke, kanjoni, pećine i planine

Klisura reke Gradac, nalazi se na teritoriji grada Valjeva od koga je udaljena 1 km u pravcu juga. Klisura je jedan od najatraktivnijih prostora u ovom delu Srbije. Markantnih dimenzija, sa čestim vertikalnim odsecima I dinamičnom morfologijom, većim brojem podzemnih I površinskih oblika kraške erozije I brojnim menadrima spade u red nahživopisnijih klisura u Srbiji. Poslednjih godina zabeleženo je u reci Gradac i prisustvo veoma retke vrste sisara – vidre, za koju se pretpostavljalo da je iščezla sa ovih prostora. Prisustvo vidre ukazuje na bogat I raznovrstan živi svet u void. U reci živi 10 autohtonih I jedna introdukovana vrsta riba (potočna pastrmka, lipljan, klen…). Posebnu vrednost područja čini I hidrološki fenomen Gradačko vrelo.

Posebnu draž ovom području daju I manje ambijentalne celine sa specifičnim I vrlo vrednim pejzažnim karakteristikama I staništa većeg broja retkih biljnih I životinjskih vrsta. Pored prirodnih lepota, ovo područje se odlikuje brojnim kulturnim spomenicima, koji svedoče o prisustvu čoveka na ovim prostorima od paleolita, preko rimskog perioda I srednjeg veka do danas. Zbog osobenih pejzažnih karakteristika I prirodnih retkosti I vrednosti, područje klisure reke Gradac zaštićeno je kao predeo izuzetnih odlika.

Više informacija na: www.valjevozavas.net ili www.valjevo.rs

Nalazi se na prostoru valjevskog krasa i pripada slivu Kolubare u koju se uliva kod Divaca u blizini Mionice. Ona celim tokom teče kroz opštinu Mionica sa površinom sliva od 115 km2. Kod Kozomora u selu Brežđe nastaje od Manastirice i Paklešnice na 300 m nadmorske visine. Dužina toka reke je 22 km. Ona teče pravcem jug-sever i nema značajnih pritoka, što je posledica suženja njenog sliva između Lepenice na zapadu i Toplice na istoku. Međutim, uzvodno od Kozomora njen sliv se naglo širi preko sastavnica Manastirice i Paklešnice. Produžena preko Manastirice, dužina toka Ribnice iznosi 36 km. Njen prosečan pad je od nastanka do ušća 0,75%.

Ova pećina je jedna od najpoznatijih prirodnih znamenitosti Valjeva. Nalazi se u selu Petnica, na oko 7,5 km od Valjeva, na vrhu krečnjačke stene. Još od XVIII veka je predmet naučnih istraživanja. U pećini i njenoj neposrednoj okolini pronađena su najstarija svedočanstva o životu ljudi u zapadnoj Srbiji. Pećina se sastoji od oko 600m dugih kanala i brojnih odaja. Najniži nivo zove se Velika pećina zbog ogromnog trouglastog ulaza visine oko 15m iz koga izvire reka Banja. Gornja, tj. manja pećina je pak, većih dimenzija, a njena najprostranija odaja, koju takođe zovu i koncertna dvorana, ima prirodno osvetljenje koje potiče od dva otvora na tavanici. Tu je otkriveno ognjište, tragovi boravka čoveka od Neolita, ostaci faune iz ledenog doba, kosti pećinskog medveda, hijene, srndaća ali i vojnička oprema iz perioda Rimljana.

Više informacija na: www.valjevozavas.net ili www.valjevo.rs

Nalazi se na levoj strani reke Ribnice, desne pritoke Kolubare, u ataru sela Paštrić, 9 km južno od Mionice, u predelu gde se Podgorina spušta ka basenu Gornje Kolubare. Reka Ribnica ovde, meandrirajući useca klisurastu dolinu u krečnjacima, koja je ponegde dubine i do 200 metara. Na tavanici su retki stalaktiti i veći broj udubljenih oštrih ivica, nastalih otpadanjem stenovitih blokova. Međutim, čitav ovaj prostor pećine, pre svega dolina i krečnjačka klisura reke Ribnice, čije su vode gotovo nezagađene, zaslužuju posebni pažnju.

Više informacija na: www.mionicaturizam.rs

Valjevskim planinama ili tzv. “Valjevskom gredom” označava se izduženi pojas brdsko – planinskog terena koji, kao izrazito orografska celina predstavlja prirodnu granicu prostiranja područja severozapadne Srbije prema jugu. Ovaj pojas pruža se na dužini od preko 50 km. Valjevske planine su izdužene u pravcu zapad – istok, dižići se na površi od 600 m. U sklopu Valjevskih planina su sledeće celine: Medvednik (1.247m); Jablanik (1.274m); Povlen (1.347); Maljen (1.103m); Magleš (1.036m).

Više informacija na: www.valjevozavas.net ili www.valjevo.rs

Stavljen je pod zaštitu kao jedinstveni spelološki objekat u Srbiji u kome se nalazi stanište 15 vrsta slepih miševa (Chiroptera) zaštićenih kao prirodne retkosti. U neposrednoj okolini pećine nalazi se manastir Svetog Petra i Pavla i stara škola u Paštriću, 13 zaštićenih stabala lipe i reka Ribnica.

Više informacija na: www.mionicaturizam.rs

Ova pećina, poznata u literaturi i kao Velika Ribnička pećina, smeštena je u klisuri reke Ribnice, u selu Brežđe, udaljenom oko 6 km od Mionice. Sama pećina smeštena je na levoj obali reke Ribnice, na mestu gde rečni tok meandrira probijajući se između brda čija visina prelazi 350 m. Otvor pećina nalazi se na oko 10 m iznad današnjeg toka reke. Zasvođeni ulaz pećine okrenut je prema zapadu, širok oko 12 m, a visok 8 m. Ukupna površina osnove je oko 620 m2. Šalitrena pećina je otkrivena tokom rekognosciranja doline reke Ribnice koje je, krajem sedamdesetih godina prošlog veka, obavila grupa mladih istraživača iz Valjeva. Sondažna arheološka istraživanja sprovedena su 1983, 1985 i 1995 godine, od strane Arheološkog instituta i Istraživačke stanice Petnica.

Više informacija na: www.mionicaturizam.rs